ನಾಡಿನ ವಿವಿಧ ಊರುಗಳಲ್ಲಿರುವ ಬೃಹತ್ತಾದ ವಾಡೆಗಳು ಹಲವಾರು ಚಲನಚಿತ್ರ, ಧಾರವಾಹಿಗಳ ಚಿತ್ರೀಕರಣ ಕಂಡ ಸ್ಥಳಗಳಾಗಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿವೆ. ಅದರಲ್ಲೂ ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆಯ ವಿವಿಧ ಊರುಗಳಲ್ಲಿನ ವಾಡೆಗಳಿಗೆ ಅತಿಹೆಚ್ಚು ಬೆಳ್ಳಿತೆರೆಯ ನಂಟಿದೆ. ಜಿಲ್ಲೆಯ ಲೋಕಾಪುರ ಪಟ್ಟಣದ ದೇಸಾಯಿ ವಾಡೆಯಲ್ಲಿ ಕರಾಟೆ ಕಿಂಗ್ ಶಂಕರ್ ನಾಗ್ ರವರ ‘ಜೋಕುಮಾರ ಸ್ವಾಮಿ’, ಕೆರಕಲಮಟ್ಟಿ ಊರಿನ ನಾಡಗೌಡರ ವಾಡೆಯಲ್ಲಿ ‘ಹುಲಿಯಾ’, ‘ವೀರ ಮದಕರಿ’, ‘ಭೀಮಾ ತೀರದ ಹಂತಕರು’ ಸದ್ಯ ಮುಳುಗಡೆಯಾಗಿರುವ ಹೊನ್ನಿಹಾಳ ಊರಿನ ಸರ್ನಾಯಕರ ವಾಡೆಯಲ್ಲಿ ‘ನಾಗಮಂಡಲ’ ಹೀಗೆ ವಿವಿಧ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳ ಹೆಸರು ಮತ್ತು ಚಿತ್ರೀಕರಣ ಕಂಡ ವಾಡೆಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಉದಾಹರಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಹೀಗೆ ಇದೇ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಂದು ಭವ್ಯ ವಾಡೆಯು, ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹನಗಂಡಿ ಊರಿನ ದೇಸಾಯಿ ವಾಡೆಯಾಗಿದ್ದು, ಚಿತ್ರೀಕರಣಕ್ಕೆ ಹೇಳಿಮಾಡಿಸಿದ ಪ್ರಶಸ್ತ ಮನೆಯಾಗಿದೆ.
ರಬಕವಿ-ಬನಹಟ್ಟಿಯಿಂದ ತೆರದಾಳ ಮಾರ್ಗದ ಮೇಲೆ ಬರುವ ಗ್ರಾಮ ಹನಗಂಡಿ. ಈ ಊರಿನ ದೇಸಾಯಿ ವಾಡೆಯಲ್ಲಿ ಗಿರೀಶ ಕಾಸರವಳ್ಳಿ ನಿರ್ದೇಶನದ, ಜಯಮಾಲಾ ನಟಿಸಿದ ೧೯೯೭ರಲ್ಲಿ ತೆರೆಕಂಡ ‘ತಾಯಿಸಾಹೇಬ’ ಚಲನಚಿತ್ರವು ಚಿತ್ರೀಕರಣ ಕಂಡಿರುವುದು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿದೆ.
ಸುಮಾರು ಮುನ್ನೂರು ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಹಳೆಯದಾದ ಈ ವಾಡೆಯು ವಾರಸುದಾರರ ಕಾಳಜಿಯಿಂದಾಗಿ, ತನ್ನ ವೈಭವವನ್ನು ಇನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಂಡು ಬಂದಿದೆ. ವಾಡೆಯು ಸುಮಾರು ಎಕ್ಕರೆಗಳಷ್ಟು ವಿಶಾಲವಾದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡಿದ್ದು, ಇದರ ರಚನೆ , ವಿನ್ಯಾಸ, ಗೋಡೆ, ಕಂಬ ಹೀಗೆ ಪ್ರತಿಯೊಂದನ್ನು ನೋಡಿದಷ್ಟು ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ನೋಡಬೇಕೆನ್ನಿಸುತ್ತದೆ. ವಾಡೆಯ ಸುತ್ತಲೂ ಕೋಟೆ ಮಾದರಿಯ ಎತ್ತರದ ಗೋಡೆ, ನಾಲ್ಕು ಮೂಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಬರುಜುಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ವಾಡೆಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಎತ್ತರದ ಮಹಾದ್ವಾರವಿದ್ದು, ಒಳಗಡೆ ಪೂರ್ವಾಭಿಮುಖವಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಎರಡು ಅಂತಸ್ತಿನ ಎರಡು ಮನೆಗಳು ಹಾಗೂ ಒಂದು ಜೈನ ಮಂದಿರ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಎರಡೂ ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ದೇಸಾಯಿ ಮನೆತನದವರು ವಾಸವಿರುವರು. ಎರಡೂ ಮನೆಗಳು ಸಹ ರಚನೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದಕ್ಕೊಂದು ಭಿನ್ನವಾಗಿವೆ. ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಮನೆಯ ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿದ್ದು,ಇಲ್ಲಿ ಕಲಬುರಗಿ ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮನೆಗಳ ತಲ್ಬಾಗಿಲಿನಲ್ಲಿ ಕಾಣಸಿಗುವ ಜೋಡು ಕುದುರೆ ಮುಖದ ಕಾಷ್ಠ ಕೆತ್ತನೆಯ ಅಲಂಕಾರಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿರುವುದು ಕುತೂಹಲಕಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಇನ್ನೊಂದು ಮನೆಯ ಬಾಗಿಲಿನ ಪಕ್ಕ ನೆಲಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಬಾವಿಯು ಸಹ ಕುತೂಹಲ ಕೆರಳಿಸುವಂತಿದೆ.
ಮನೆಯ ಬಾಲ್ಕನಿಗಳು, ಒಳಭಾಗದ ಪಡಸಾಲೆ, ಕಂಬಗಳು, ಕೊಠಡಿಗಳು ಇವುಗಳಲ್ಲದೇ ಜೈನ ಮತೀಯರಾದರು ಶಿವಶರಣ ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭು ದೇವರಿಗೆ ನಡೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಮನೆತನದ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಹೀಗೆ ಎಲ್ಲವೂ ಸಹ ನೋಡುಗರನ್ನು ಮೂಕವಿಸ್ಮಯಗೊಳಿಸುತ್ತವೆ!
-ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ಸ್ವಾಮಿ ಹಿರೇಮಠ ಕರಡಕಲ್ಲ್
